Czy radioterapia jest skuteczna? Na czym polega ta forma leczenia?

Nowoczesna medycyna dysponuje wieloma sposobami walki z nowotworami. Radioterapia to jedna z najpopularniejszych metod leczenia nowotworów, wykorzystująca wysokoenergetyczne promieniowanie jonizujące. Współczesna medycyna stale rozwija tę technikę, minimalizując ryzyko powikłań i zwiększając szanse na skuteczne leczenie. W artykule wyjaśniamy, co to jest radioterapia i na czym polega, jak działa, kiedy jest stosowana  i czy można mieć nadzieję na wyleczenie dzięki promieniom X. Przyjrzymy się jej skuteczności, potencjalnym skutkom ubocznym i różnym rodzajom.

Co to jest radioterapia i na czym polega?

Radioterapia to metoda leczenia nowotworów, która polega na precyzyjnym naświetlaniu chorego obszaru ciała promieniowaniem jonizującym. Promieniowanie to niszczy DNA komórek nowotworowych, uniemożliwiając im dalszy podział i prowadząc do ich śmierci.

Zabieg wymaga zaawansowanego planowania – dawka promieniowania jest dobrana tak, by skutecznie zniszczyć guz przy jednoczesnym maksymalnym zachowaniu zdrowych tkanek. Stosowane są trzy główne techniki:

• Teleradioterapia — to zewnętrzne naświetlanie guza. Wiązka promieniowania dociera do chorego miejsca z różnych kątów, by skoncentrować energię na nowotworze, minimalizując uszkodzenia otaczających tkanek.

• Brachyterapia — polega na wprowadzeniu źródła promieniowania bezpośrednio do guza. Stosuje się ją np. w nowotworach prostaty czy szyjki macicy. Dzięki lokalnemu działaniu ryzyko uszkodzenia zdrowych tkanek jest minimalne.

• Radioterapia stereotaktyczna – wykorzystuje precyzyjne technologie, aby dostarczyć wysokie dawki promieniowania na małe obszary nowotworowe. Jest szczególnie skuteczna w leczeniu guzów trudnych do usunięcia chirurgicznie.

Jak działa radioterapia?

Jak działa radioterapia? Kluczowym mechanizmem jest uszkadzanie DNA komórek nowotworowych. Wykazano, że komórki nowotworowe są bardziej wrażliwe na uszkodzenie za pomocą promieniowania niż komórki zdrowe, ponieważ mają ograniczone zdolności naprawy uszkodzeń i opracowano metodę, która pozwala na miejscowe działanie wiązki promieni o odpowiednich parametrach. Dzięki temu promieniowanie niszczy nowotwór, pozostawiając większość zdrowych tkanek nietkniętych.

Główne efekty działania:

• Redukcja guza – promieniowanie zmniejsza rozmiar guza, umożliwiając jego usunięcie chirurgiczne lub zmniejszając nacisk na sąsiednie organy.

• Leczenie paliatywne – łagodzenie objawów, takich jak ból czy trudności w oddychaniu, związanych z zaawansowaną chorobą.

Czy radioterapia jest skuteczna?

Odpowiedź na to pytanie brzmi: tak, zwłaszcza w przypadku nowotworów wcześnie wykrytych i umiejscowionych w jednym obszarze bądź rozsianym w najbliższej okolicy, na przykład w sąsiadujących węzłach chłonnych. Skuteczność zależy od rodzaju nowotworu (np. chłoniaki i białaczki są bardzo wrażliwe na promieniowanie) oraz rozmiaru guza – mniejsze lepiej reagują na leczenie. Obecnie napromieniowanie daje naprawdę dobre rezultaty. Statystyki pokazują, że radioterapia skutecznie leczy lub kontroluje nowotwory u ponad połowy pacjentów.

Co ważne, radioterapia jest skuteczna jako metoda oszczędzająca – dzięki niej można uratować tkanki okalające, będące w sąsiedztwie nowotworu. Badania wykazują, że dzięki tej metodzie leczenia można na przykład zachować o wiele więcej węzłów chłonnych w przypadku nowotworów piersi.

Aby radioterapia była skuteczna, musi trwać nawet kilka tygodni lub dłużej, choć nie musi być związana z pobytem w szpitalu – może odbywać się w warunkach ambulatoryjnych.

Potencjalne skutki uboczne leczenia radioterapią

Jak każda terapia, leczenie radioterapią niesie ze sobą ryzyko skutków ubocznych, takich jak:

• Zmęczenie – najczęstszy objaw.

• Podrażnienia skóry – zaczerwienienie, łuszczenie w miejscu naświetlania.

• Problemy z układem trawiennym – nudności, wymioty, biegunka.

• Utrata włosów – w obszarze poddanym naświetlaniu.

• Ból związany z ostrym odczynem popromiennym (sama procedura jest bezbolesna) zdrowych tkanek z okolic guza.

Skutki uboczne zależą od obszaru leczenia i zastosowanej dawki promieniowania.

Radiochemioterapia – na czym polega?

Radiochemioterapia to metoda leczenia nowotworów, która łączy w sobie dwie najpopularniejsze: radioterapię i chemioterapię. Celem radiochemioterapii jest maksymalne zniszczenie komórek nowotworowych, szczególnie w przypadkach, gdzie metody stosowane osobno mogłyby być niewystarczające. Radioterapia wykorzystuje promieniowanie jonizujące, które uszkadza DNA komórek rakowych, prowadząc do ich śmierci. Chemioterapia polega natomiast na podawaniu leków cytostatycznych, które hamują podział komórek nowotworowych i zwiększają ich wrażliwość na promieniowanie. W radiochemioterapii oba podejścia są stosowane jednocześnie, co zwiększa skuteczność leczenia. 

Radioterapia — co to jest i jak działa? FAQ: najczęściej zadawane pytania

Co to jest radioterapia?

Radioterapia to metoda leczenia nowotworów za pomocą promieniowania jonizującego.

Na czym polega radioterapia?

Polega na naświetlaniu guza w celu zniszczenia jego komórek.

Czy radioterapia jest skuteczna?

Tak, szczególnie w leczeniu wcześnie wykrytych nowotworów.

Jak działa radioterapia?

Uszkadza DNA komórek nowotworowych, co prowadzi do ich śmierci.

Kiedy radioterapia po operacji? 

Zazwyczaj stosuje się ją, aby zniszczyć resztki nowotworu, które mogły pozostać po zabiegu chirurgicznym.